Dorpskerk Bleiswijk
Geschiedenis van de Dorpskerk
De Dorpskerk van Bleiswijk is een rijksmonument met een rijke geschiedenis en bouwhistorie. In 1573 kreeg de Reformatie vaste voet in Nederland. Voordien werd de kerk voor de rooms-katholieke eredienst gebruikt nadat deze in 1532 was gewijd aan Johannes de Doper. Soms wordt de kerk nog als Johanneskerk aangeduid, maar officieel is het de Dorpskerk.
Als gevolg van de slappe veenbodem was er een terugkerende noodzaak tot herstel, restauratie of gedeeltelijke afbraak van het kerkgebouw. Vermoedelijk heeft er al rond het jaar 1025 een houten tienkantige kapel gestaan op de plaats van het huidige koor. Het eerste stenen kerkgebouw kwam tot stand tussen 1248 en 1276; de huidige vorm van het koor dateert van 1532. In 1668 werd het schip verhoogd en de huidige vorm van de kerk bereikt. In 1971-1974 vond opnieuw een grote restauratie plaats, waarbij de kerk op een betonnen fundering werd geplaatst. Het Angelusklokje op het dak is het oudste element en dateert uit 1453.
Het 17e-eeuwse interieur bestaat uit een indrukwekkend ensemble, dat ertoe heeft geleid dat de kerk wordt beschouwd als een van de 100 mooiste kerken in Nederland.
De tekstborden zijn in de 17e eeuw vermoedelijk aan de kerk geschonken als genoegdoening na een aantal conflicten met het gemeentebestuur van Rotterdam over het benoemingsrecht (collatierecht) van predikanten. Zij zijn kleurrijk beschilderd en bekroond door wapens van overheden. De tekstborden dateren uit 1647 en bevatten onder meer de hoofdsom der wet (Matteüs 22:37-40), de Tien Geboden, de geloofsbelijdenis, het Onzevader, een vermanend gedicht met een diep besef van de zondige staat van de mens (typisch 17e-eeuws) en Agurs smeekbede of Salomons gebed uit 1607 (van Vlaamse herkomst, van oorsprong uit 1542). Aan de achterzijde van de tekstborden zijn 2 lange teksten uit Jesaja 9 en 53 bewaard, die verband houden met het avondmaal, ook omdat het koor na de Reformatie gebruikt werd voor de viering van het avondmaal.
Verder omvat het rijk versierde 17e-eeuwse interieur een kansel, doophek, meubilair met fraai houtsnijwerk, mooi koperwerk, fraaie grafzerken, een beperkte expositie en een predikantenbord. Enkele bekende predikanten waren Ds. S. Episcopius en Ds. H. Slatius. De koperen lezenaar dateert uit 1695 en er zijn wapens op aangebracht van belangrijke adellijke families.
Orgel en organisten
Het bijzonder mooie orgel is in 1842 gebouwd door firma L. van den Brink en Zn. te Amsterdam en voor het laatst gerestaureerd in 2013 (met uitzondering van de pedaalkas).
Op het orgel troont koning David met de harp, geflankeerd door twee engelen met bazuinen. Achter het orgel hangt een elegant gedrapeerd groen gordijn; dit is niet echt, het is een trompe-l’oeil.
Organisten
Ludo Breman
Piet Kooy
Bronnen:
- M. Huizer, ondersteund door de Historiegroep-De Dorpskerk in Bleiswijk, De geschiedenis van een monument (2004)
- Regnerus Steensma- Protestantse kerken, hun pracht en kracht (2013)
- Gemeente Lansingerland, onder redactie van Botine Koopmans en Ron Tousaint- Monumenten in Lansingerland (2018)
- Marc de Beyer, Eelco Beukers, Albert Reinstra, Pia Verhoeven en fotografie Arjan Bronkhorst, een samenwerkingsproject van Museum Catharijneconvent, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en 100 kerken- Kerkinterieurs in Nederland (2016)
Historiegroep
De Historiegroep Nederlands Hervormde Kerk Bleiswijk is in 1996 opgericht en heeft als doel het beheren en verzamelen van informatie over de rijke geschiedenis van onze monumentale Dorpskerk.
Op verzoek worden door de heer Jan van Spengen rondleidingen gehouden van ongeveer 60 minuten tegen een tarief van € 25 (bestemd voor onderhoud van de Dorpskerk).
De historiegroep bestaat uit de volgende personen:
Dhr. Jan van Spengen – voorzitter-secretaris
Dhr. D. Mallekote – penningmeester
Mevr. C.P. Bogaard-Arnoldus – documentaliste
Dhr. J.C. Kooyman
Dhr. Evert Kraaijenbos
Contact
Voor meer informatie over de Historiegroep Nederlands Hervormde Kerk Bleiswijk kunt u contact opnemen met:
Dhr. Jan van Spengen
Tel. 010-5212108
janvanspengen@gmail.com